By Cecilia CB, 17/08/2021
Dịch Covid-19 đang bùng phát tại Việt Nam, và tình hình rất khó để nhập viện điều trị ngay từ ban đầu. Khi tự theo dõi tại nhà, quy trình diễn biến bệnh là rất quan trọng để nắm bắt được tình huống bệnh và nhập viện kịp lúc khi trở nặng.
Các triệu chứng thường gặp
Các bệnh nhân Covid-19 bị nhiễm tại cộng đồng, thường sẽ khó truy vết mình nhiễm từ đâu và vào thời gian nào. Chỉ đến khi họ có những triệu chứng đầu tiên mới bắt đầu nghi ngờ và tiến hành tự chẩn đoán: dùng kit xét nghiệm nhanh kháng nguyên tại nhà, đặt dịch vụ xét nghiệm PCR tận nơi để khẳng định và xem chỉ số CT nhằm dự đoán bệnh (Xem giải thích về giá trị CT trong kết quả PCR tại đây).
Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp khi mắc Covid-19:
Bệnh Covid-19 thường bắt đầu với những triệu chứng như sốt, ho khan, mệt mỏi, chán ăn, không thể cảm nhận được mùi hoặc vị, đau mình mẩy. Bệnh Covid-19 còn gây ra những tình trạng nghiêm trọng hơn như sốt cao, ho nặng, và khó thở, tiến triển thành viêm phổi.
Chúng ta CHỈ MAY MẮN tự chiến thắng Covid-19 tại nhà….
Nếu như người bệnh chỉ có những triệu chứng nhẹ trong những ngày đầu hoặc trong suốt quá trình bệnh, vẫn khuyến khích người bệnh tự theo dõi chăm sóc điều trị tại nhà để giảm tải cho tuyến bệnh viện vốn đang rất quá tải hiện nay.
Tuy nhiên, nhiều trường hợp, một người bệnh có các triệu chứng nhẹ trong một tuần, sau đó tiến triển tệ đi nhanh chóng. Nếu như nhận thấy bệnh trở nhanh trong vài giờ, hãy lập tức gọi cho bác sĩ hoặc bệnh viện nhờ hỗ trợ. Đặc biệt, lập tức tìm cách nhập viện khi người bệnh có các triệu chứng sau: khó thở, đau hay nặng ngực, lơ mơ mất ý thức hoặc không nhận ra người xung quanh, mặt và môi trở nên tím tái…
Nhập viện đúng thời điểm là một trong những yếu tố để sống còn, hoàn toàn không phải nhờ sức khoẻ của tuổi trẻ hay sự quyết tâm chiến đấu của bản thân. Đừng để những lời có cánh như “chúng tôi đã chiến thắng Covid-19 tại nhà ngoạn mục” hoặc “cứ bình tĩnh làm theo hướng dẫn, Covid-19 sẽ không làm bạn ngã gục” … khiến chúng ta mất cảnh giác bỏ lỡ thời điểm vàng để can thiệp kịp lúc. Đây chỉ là những lời hô hào nhằm an ủi sự sợ hãi trong lòng chúng ta, hoặc là họ chưa hiểu hết về bệnh Covid-19.
Hầu hết các ca tử vong đều rơi vào những nguyên nhân sau:
Bệnh tiến triển thành suy hô hấp cấp tính, cơ thể không tiếp nhận được oxy nhưng không có hỗ trợ kịp thời, khiến hôn mê và tử vong
Biến chứng do máu đông xâm nhập một cơ quan nào đó trong cơ thể
Hệ miễn dịch có yếu tố bất thường: quá mạnh, quá yếu, hoặc sinh ra kháng thể có sự khiếm khuyết
Vì vậy, dù cho chúng ta rất trẻ, chúng ta rất khoẻ và hừng hực khí thế chiến đấu với Covid-19 đi chăng nữa, nếu rơi vào những lý do trên, chúng ta không thể vượt qua tại nhà mà không có sự can thiệp chuyên môn kịp thời từ các bác sĩ cấp cứu.
Ngược lại, dù cho người bệnh đã già vượt ngưỡng 65 tuổi, nhưng chỉ có các triệu chứng nhẹ, thì nghỉ ngơi bồi bổ cũng có thể may mắn vượt qua được.
Ngày thứ 5 – 10 từ khi phát triệu chứng là nguy hiểm nhất
Cần biết chính xác triệu chứng bắt đầu khi nào để đánh số ngày 1 của bệnh, từ đó đếm dần lên để nắm bắt tiến trình bệnh.
Ngày thứ 5 đến ngày 10 là khoảng thời gian các triệu chứng trầm trọng dần. Một vài người có thể cảm thấy hơi khoẻ hơn, nhưng sau đó đột nhiên bị tấn công bởi những đợt triệu chứng tệ hại. Đó được xem là dấu hiệu cảnh báo cần phải nhập viện ngay vì một số tình trạng xảy ra như sụt giảm oxy bão hoà trong máu, lơ mơ mê sảng, sốt cao dồn dập.
Người bệnh có thể gặp khó khăn về hô hấp, thấy khó chịu, thở nặng nề khó nhọc. Sụt giảm oxy bão hoà cũng có thể xảy ra mà không có triệu chứng rõ rệt để nhận ra, từ đó làm cho nồng độ oxy trong máu bị giảm xuống quá thấp, điều này hay xảy ra trong giai đoạn thứ 2 của bệnh. Đây là giai đoạn cơ thể tạo ra miễn dịch để tiêu diệt virus xâm nhập, nhưng đôi khi hệ miễn dịch quá mẫn cảm làm cho mọi việc trở nên tồi tệ hơn, thường bắt đầu vào ngày thứ 6 hoặc 7. Đây chính là lúc cuộc chiến với Covid-19 mới thực sự bắt đầu với người bệnh nặng. Chính sự can thiệp y khoa và thể trạng người bệnh sẽ quyết định kết quả chung cuộc.
Lộ trình phát triển bệnh thế nào?
Xem bản hình infographic tại cuối trang.
Ngày 1 đến ngày 3
Những triệu chứng sớm của Covid-19 xuất hiện rất đa dạng. Có thể là ngứa họng, ho, sốt, đau đầu, hoặc cảm thấy ớn lạnh, hoặc một chút áp lực nơi lồng ngực. Vài người xuất hiện tiêu chảy, mệt mỏi, mất khướu giác và vị giác.
Có bệnh nhân gặp nhiều triệu chứng nhưng không sốt. Một vài trường hợp có các triệu chứng đường ruột, sau đó phát triển thành triệu chứng hô hấp.
Ngày 4 đến ngày 6
Nhiều người chỉ có các triệu chứng nhẹ, sau đó các triệu chứng tự hết và họ khỏi bệnh.
Một vài trường hợp khác thì các triệu chứng nặng hơn như sốt cao, đau, ớn lạnh, ho, khó chịu.
Một vài người trẻ có bệnh nhẹ có thể gặp tình trạng mẩn đỏ, những vệt đỏ ngứa, sưng hoặc phồng rộp ngón chân, ngón tay như hiện tượng bỏng lạnh.
Ngày 7 đến ngày 8
Đối với những bệnh nhân may mắn, các triệu chứng sẽ qua sau một tuần.
Những ca bệnh nặng sẽ cảm thấy tình trạng tệ hơn dần đi, hoặc cảm thấy khá hơn trong chốc lát, sau đó lại trở nặng nhanh chóng.
Lúc này, khi triệu chứng nặng dần lên cần theo dõi sát sao nồng độ oxy bão hoà, cập nhật cho bác sĩ các số liệu oxy bão hoà đo được qua từng giờ.
Nếu bệnh nhân dùng thiết bị đo SpO2 tại nhà, hãy liên hệ ngay trung tâm cấp cứu khi thấy nồng độ oxy sụt giảm còn 90-92% hoặc đã sụt giảm hơn mức oxy nền của cơ thể 2-3%.
*Người bệnh cần kiểm tra mức oxy nền của cơ thể vào ngày 1-3 từ khi có triệu chứng đầu tiên, khi cơ thể chưa bị khó thở hoặc sụt giảm oxy thầm lặng.
Hãy luôn sẵn sàng người bệnh cần tối thiểu 5-7 giờ để có thể nhập viện được trong điều kiện hiện nay. Vì vậy, đừng chờ quá muộn mới tìm xe cấp cứu và bệnh viện tiếp nhận.
Ngày 8 đến ngày 12
Nên theo dõi sát sao tiến trỉển các triệu chứng trong suốt tuần thứ 2 của bệnh. Bệnh nhân có thể cảm thấy thoải mái dễ thở hơn khi nằm sấp hoặc nằm nghiêng.
Theo bác sĩ Charles A. Powell, giám đốc viện Mount Sinai - Sức Khoẻ Hô Hấp Quốc Gia Do Thái, “Ngày 8 đến 12 là lúc cho chúng tôi biết rõ hơn một bệnh nhân sẽ khoẻ hơn hoặc tệ hơn.”. Ông cho biết “Các bác sĩ không muốn bệnh nhân để chậm trễ can thiệp đến khi nồng độ oxy bão hoà trong máu xuống quá thấp”.
Nhiều trường hợp sẽ không phát triển thành ARDS (Hội chứng suy hô hấp cấp) cho tới gần 2 tuần sau khi có triệu chứng đầu tiên. Một nghiên cứu tại Vũ Hán cho thấy trung bình vào ngày thứ 12 các ca bệnh nặng sẽ phải can thiệp ICU.
Ngày 13 đến ngày 16
Bệnh nhân nhẹ sẽ khỏi bệnh.
Bệnh nhân nặng nhưng duy trì được nồng độ oxy máu sẽ cảm thấy tốt hơn sau 2 tuần, mặc dù vẫn còn mệt mỏi kéo dài và vài vấn đề khác. Bác sĩ khuyên rằng khi hồi phục không nên vận động nhiều, cần tập chậm rãi, dù là bệnh nhẹ hoặc trung bình.
Bệnh nặng tiếp tục cần thêm các điều trị tích cực và thời gian hồi phục sẽ lâu hơn.
Ngày 17 đến ngày 21
Trung bình, những người nhiễm Covid-19 sẽ được xuất viện hoặc tử vong sau 2.5-3 tuần sau khi nhập viện.
Ngày tử vong trung bình được báo cáo là ngày thứ 18.
Lời kết
Giữ vững tinh thần luôn là điều cần thiết khi đối diện với tình hình dịch bệnh nói chung và khi nhiễm bệnh nói riêng. Điều này giúp ta tỉnh táo, nắm bắt thông tin và xử lý tình huống đúng đắn.
Tuy nhiên, hãy nhớ lạc quan nhưng đừng chủ quan với Covid-19, đặc biệt là những người trẻ vì nghĩ rằng bệnh không thể quật ngã được ta. Nên chủ động hiểu rõ về bệnh lý trong bối cảnh y tế quá tải và theo dõi tại nhà đóng vai trò vô cùng quan trọng. Hãy cứu lấy mình và người thân kịp lúc để đừng phải nuối tiếc vì bất kỳ điều gì!
Nguồn tham khảo
1. www.nytimes.com/2020/04/30/well/live/coronavirus-days-5-through-10.html
2. www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/covid-19-basics
3. www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-symptoms/
4. www.patient.info/news-and-features/coronavirus-how-quickly-do-covid-19-symptoms-develop-and-how-long-do-they-last
5. www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html
6. www.thelancet.com/journals/lanmic/article/PIIS2666-5247(20)30172-5/fulltext
6. www.the-scientist.com/news-opinion/qa-covid-19-infectiousness-peaks-early-in-sickness-study-shows-68178
7. www.gbfht.ca/wp-content/uploads/2021/01/COVID-19-Symptom-Timeline.pdf
Comentários